Economie

Landbouwdorp

Honderden jaren leefden de inwoners van Scheemda tamelijk geïsoleerd en was de gemeenschap grotendeels zelfvoorzienend. Scheemda was een echt landbouwdorp. Door de aanleg van het Winschoterdiep ontstonden meer mogelijkheden om handel te drijven. Deze handel richtte zich op de binnenscheepvaart en later ook op reizigers die over het Trekpad kwamen. Vanwege het toenemend reizigersverkeer werd het Trekpad verbreed en verhard en kreeg het zelfs de naam "Stadsrijweg". Met de trekschuit was de stad Groningen in slechts vijf en een half uur uur te bereiken.

Handel

In het boek Scheemda van JP Koers (1984) staat dat de verkoop van levensmiddelen, vis, petroleum, brood en groente vaak plaatshad in de hal van huizen of in schuurtjes. Nabij de brug tussen de dorpskernen verrezen na de aanleg van het diep enkele herbergen waar men ook post en postpakketten kon afgeven. Er werden bovendien eenvoudige logementen gebouwd voor de scheepsjagers en in 1818 werd maarliefst op 14 plaatsen brandewijn verkocht.

Tot ver in de vorige eeuw is Scheemda een echt agrarisch dorp geweest. De meeste mensen werkten in de landbouw. Een gedeelte hield zich bezig met handel en nijverheid. En er ontstond zelfs industrie. In een boekje met ansichtkaarten trof ik onderstaande foto aan van een groep harde werkers tijdens de dorstijd.

Noeste werkers (1920)

(Bron: Scheemda in oude ansichten 1986)

Selectie

Omdat De molens, de steenfabriek, de logementen en de strokartonindustrie worden onder het kopje "Kenmerken dorp" wat uitgebreider besproken. Vermeldenswaard zijn verder de groente- en zadenbedrijven die aan het begin van de 20ste eeuw in Scheemda floreerden. Fruta Nova Verduurzaamde groenten en fruit en Zaadhandel van Zwaan en De Wiljes.

Hieronder staan enkele teksten en beelden van winkels en bedrijven die in vroeger tijden in de Torenstraat in Scheemda gevestigd waren. Ik kan namelijk niet alles aan bod laten komen. Het is dus geen uitputtende lijst en ook slechts bedoeld om een beeld te schetsen van de economische activiteit in het dorp en de ontwikkeling van deze straat.

Torenstraat

De Torenstraat werd vanwege het zicht op de 16e eeuwse losse toren van Scheemda vaak gekozen als onderwerp op ansichtkaarten. In de Torenstraat waren diverse winkels gevestigd. Een winkelpand van manufacturier Jan Diekema en een tabakswinkel van Eggen en Wolda. Verder was er een slagerij van Klaassen gevestigd en een goudsmid. In het pand van de slager zat voorheen een kruidenier en drankenhandel Sissing. Ook een snoepwinkeltje, een houthandel en een wijnhandel hebben een pand in de Torenstraat gehad.

Ansichtkaart Torenstraat (Jaren 20)

(Bron: https://www.dorpsbelangenscheemda.nl/images/stories/dorpsbelangen/scheemda%20toen%2001.png)

Zichtbaar op de ansichtkaart uit 1939 is de vestiging van een garagebedrijfje in de straat.

Ansichtkaart Torenstraat (Eind jaren 30)

(Bron: https://home.kpn.nl/vrouger/images/Fotos_Scheemda/Scheemda_Torenstraat_1939.jpg)

Deze ansichtkaart uit 1949 toont de Torenstraat waarin een winkel van de familie Speelman was gevestigd. Deze familie liet het dorp kennis maken met Coca-Cola, frikandellen, kroketten en patat.
 

Ansichtkaart Torenstraat (Eind jaren 40)

(Bron: https://home.kpn.nl/vrouger/images/Fotos_Scheemda/Scheemda_Torenstraat_1948.jpg)

Meer foto's van de Torenstraat zijn te vinden op deze website. Hier staat ook een lijst met bedrijven die in 1954 in de straat gevestigd waren. O.a. een drukkerij, Groentenhandel en een loodgieter die tevens elektriche installaties kon aanleggen.

De Torenstraat nu

Wie vandaag de dag door de Torenstraat wandelt ziet dat de "winkelfunctie" van de straat grotendeels verloren is gegaan. Er is nog wel een aantal zaken gevestigd, maar de echte bedrijvigheid is verplaatst naar de Diepswal en de Stationsstraat en Brugstraat. Aan de Diepswal is o.a. de grote C1000, Kruidvat en Marskramer met parkeerterrein gelegen. Ook de ingang van de Aldi is hierheen gericht, terwijl de Torenstraat het nu moet stellen met de achterkant van dit pand.

Digitale Wandeling

Ik nodig u uit om te klikken op onderstaande afbeeldingen en daarmee zelf eens door Scheemda te lopen om het hierboven genoemde verschil te ervaren. De "wandeling" opent vanzelf. Mijn voorstel: loop eerst maar eens door de Torenstraat (links) en daarna over de Diepswal (rechts).

   Beide afbeeldingen zijn gemaakt met Google Streetview

Lijsten

Op de website van Dorpsbelangen Scheemda wordt bijgehouden welke bedrijven er in Scheemda gevestigd zijn. Deze website geeft ook een lijst van verenigingen en instellingen. Klik hier om deze lijsten te bekijken.   Het zijn behoorlijke aantallen, meer dan andere dorpen in de omgeving.

Ook de economische ontwikkeling van Scheemda is in sterke mate beïnvloed door de aansluiting van het Winschoterdiep. Deze aansluiting vormde het vertrekpunt van diverse economische activiteiten. Ook de aanvoer van groenten, fruit en zaden geschiedde per schip, bijvoorbeeld voor de genoemde Verduurzaamde Groenten en Fruit fabriek. De treinverbinding met Winschoten en Groningen heeft de bereikbaarheid vergroot.